بررسی مقاومت عرضی توده های خردل وحشی (sinapis arvensis l.) و خردل کاذب ( brassica juncea) به علفکشهای بازدارنده استولاکتات سینتاز

به منظور پی جویی مقاومت خردل وحشی و خردل کاذب به علف کش تری بنورون متیل (گرانستار) و مقاومت عرضی این توده ها به علف کش مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون (توتال) و مزو سولفورون+ یدوسولفورون+ مفن پایر (آتلانتیس) در مزارع گندم استان های فارس و گلستان، مطالعه ای در طی سال 1390 و با استفاده از آزمایش های گلدانی و پتری دیش در بخش تحقیقاتی علف هرز موسسه گیاهپزشکی کشور انجام شد. در این مطالعه شش توده خردل وحشی مشکوک به مقاومت به همراه یک توده حساس و دو توده خردل کاذب مشکوک به مقاومت به همراه یک توده حساس خردل کاذب جمع آوری شده از استان های فارس و گلستان، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایشات گلدانی و پتری دیش در دو مرحله شامل غربال اولیه توده ها و زیست سنجی با استفاده از منحنی های دُز-پاسخ به منظور تعیین درجه مقاومت توده ها نسبت به توده حساس انجام شد. در آزمایش های گلدانی ابتدا توده های خردل وحشی و خردل کاذب در معرض دُز های توصیه شده علف کش های تری بنورون متیل (گرانستار) و مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون (توتال) و مزو سولفورون+ یدوسولفورون+ مفن پایر (آتلانتیس) به ترتیب به میزان 15 و 75/6 گرم ماده موثره در هکتار و 5/1 لیتر ماده موثره در هکتار قرار گرفتند و بر مبنای وزن خشک و درصد بوته زنده مانده نسبت به شاهد و ارزیابی های ظاهری غربال شدند و سپس در دامنه ای از دُز ها بر اساس صفر، 5/0، یک، دو، چهار و هشت برابر دُز توصیه شده مورد زیست سنجی قرار گرفتند. دُز تفکیک کننده توده حساس بر مبنای 80 درصد بازدارندگی در رشد ساقه چه برای علف کش های تری بنورون متیل (گرانستار) و مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون (توتال) و مزو سولفورون+ یدوسولفورون+ مفن پایر (آتلانتیس) به ترتیب به میزان 37/9 و 1/2 میلی گرم ماده موثره در لیتر و 0112/0 میلی لیتر ماده موثره در لیتر تعیین و بعنوان مبنای آزمایش های غربال و زیست سنجی در پتری دیش استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تمامی توده های خردل وحشی و خردل کاذب به علفکش تری بنورون متیل درجه بالایی از مقاومت نشان دادند. همچنین توده g3 به علف کش های مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون (توتال) و مزو سولفورون+ یدوسولفورون+ مفن پایر (آتلانتیس) مقاومت عرضی نشان دادند. هم سویی نتایج آزمایش پتری دیش و گلدانی نیز نشان داد که می توان از روش پتری دیش بعنوان یک روش سریع تر برای ارزیابی مقاومت خردل وحشی و خردل کاذب به علف کش های بازدارنده استولاکتات سینتاز استفاده نمود. واژه های کلیدی: دُز-پاسخ، دُز تفکیک کننده، نحو? عمل، تود? مقاوم، تود? حساس